پیگ برای تمیز کردن لوله ها – pigging

پیگ ها وسایلی هستند که با فشار سیال درون خطوط لوله حرکت کرده و ضمن تمیز کردن داخل خطوط لوله اطلاعات دقیق و کاملی در رابطه با خط لوله به ما میدهند .پیشران توپک، گاز یا مایع است. گاز می تواند هوای کمپرس شده باشد و مایع می تواند آب، مواد تمییز کننده یا موادی که در حین عملیات بهره برداری در خط لوله جریان دارد، باشد. با انجام توپک رانی، صاف بودن جداره ها افزایش می یابد، قطر درونی مناسب شده و راندمان لوله افزایش خواهد یافت.

عملیات توپک رانی ممکن است در حالی که خط لوله در شرایط عملیاتی است انجام پذیرد و یا در هنگامیکه از سرویس خارج است. در شرایط عملیاتی پیشران توپک سیال مورد بهره برداری می باشد .

پیگ ها را می توان به دو دسته معمولی و هوشمند تقسیم کرد.پیگ های معمولی با در نظر گرفتن نوع کاربرد و کاری که انجام می دهند انواع مختلفی دارند . توپک های هوشمند ضمن تمیر کاری اطلاعات خطوط لوله را نیز در اختیار ما قرار می دهند و مجهز به سیستم های پیچیده الکترونیکی می باشند.توپک های هوشمند دستگاههای بسیار پیچیده ، دقیق و گرانقیمتی می باشند ، از این رو جهت جلوگیری از آسیب دیدگی آنها و نیز ضبط و ثبت اطلاعات صحیح و دقیق حتماٌ ابتدا خط لوله بوسیله توپک های معمولی تمیز کاری شده ، سپس اقدام به راندن توپک هوشمند گردد .

پیگ‌های عمومی را از نظر شکل ظاهری می‌توان به ۶ دسته تقسیم کرد:

۱- ژل پیگ‌ها: ژل‌پیگ‌های شیمیایی، بر پایه‌ی آب، هیدروکربن و اسید هستند، انعطاف‌پذیری مناسبی دارند و معمولاً جهت پاک‌سازی آب و روغن مورد استفاده قرار می‌گیرند. مزیت پیگ‌های شیمیایی نسبت به پیگ‌های مکانیکی آن است که در لوله گیر نمی‌کنند و زیست‌تجزیه‌پذیر هستند.

۲- پیگ‌هاى بدنه فلزى: پیگ‌های بدنه‌فلزی یا میله‌ای یا محوری، در طیف گسترده‌اى از نظر تعداد سر (کاپ)، برس و یا تجهیزات، تولید و به‌کار گرفته مى‌شوند.

۳- پیگ‌های توپر ریختگی: براى خطوط هیدروکربن و آب و برخى از محصولات پتروشیمى و نیز خطوطى که قبلاً پیگ‌رانى نشده اند قابل استفاده است.

۴- توپک‌ها: براى جدا سازى سیال قابل استفاده است و از لاستیک ها و پلی اورتان ساخته می شود و محدودیت عبور دارد.

۵- پیگ‌های اسفنجی: جهت خشک کردن خطوط از مایعات و انتقال برخى از سیالات بر پایه‌ی هیدروکربن و آب مناسب است .

۶- پیگ‌هاى خاص: در شرایط عملیاتى خاص، در مواردى که استفاده از پیگ‌هاى رایج امکان پذیر نباشد؛ پیگ‌هاى ویژه اى طراحى و تولید مى‌گردد.

مهم‌ترین این پیگ‌ها عبارتند از:

پیگ‌هاى تراشنده‌ی رسوبات سخت و کریستالى (Decaling pin type)

قطار هاى چند منظوره (Pig Train)

پیگ‌هاى انعطاف پذیر (Universal Joint)

پیگ‌هاى دو و چند اندازه‌ای (Dual & Multi Size)

پیگ‌هاى ترکیبى (Combination)

پیگ‌هاى انتقال حلال و مواد شیمیائى

ضمیمه ۱۱۳۸۴۸

پیش گویی سرعت مناسب قبل از این که توپک در خطوط لوله حرکت کند مهم می باشد .ضمن مدت زمان انجام عملیان و شرایط توپک رانی دانستن سرعت توپک و پیشبینی و پیشگویی آن زمانی که توپک به انتهای خط می رسد را مشخص می کند. مشخص شدن زمان رسیدن توپک به اپراتور کمک می کند تا چند دقیقه ای قبل از رسیدن توپک، فشار جلو توپک را با بستن شیری بالا برده تا از سرعت توپک بکاهد و در رسیدن توپک به گیرنده توپک، اشکالی پیش نیاید.